Demiryolu ulaşımı: Avrupa’da trenle yolculuk en çok hangi ülkelerde yaygın, Türkiye’de durum ne?

Toplu taşıma kullanımının arttırılması ve otomobile bağımlılığın en aza indirilmesi, ülkeler için iklim değişikliğiyle mücadele ve enerji tasarrufu açısından büyük önem taşıyor. Demiryolları bu hedefin merkezinde yer alıyor.

Demiryolu taşımacılığı, tren seyahati ücretleri ve demiryolu altyapısı Avrupa genelinde büyük farklılıklar göstermektedir. Çeşitli ölçümlere göre demiryolu kullanım oranlarının en yüksek olduğu ülkeler İsviçre, Avusturya, Fransa ve İsveç’tir. Türkiye’de tren seferleri ve demiryolu taşımacılığının yüzdesi oldukça düşüktür.

Peki Avrupa’da en çok kim trenle seyahat ediyor? Yolcu taşımacılığında demiryollarının payı en yüksek olan ülkeler hangileri?

Demiryolu taşımacılığının yaygınlığını ölçmek için çeşitli kriterler vardır. Bunlardan biri, nüfus dikkate alınarak kişi başına trenle kat edilen ortalama mesafeyi gösteren yolcu-kilometre (km) verileridir.

COVİD-19 öncesi seyahat ile pandemi dönemi arasında ciddi bir fark olduğu için hem 2019 hem de 2021 verilerinin dikkate alınması gerekiyor.Haberlerdeki karşılaştırmalar ağırlıklı olarak 2019 verilerine dayanıyor.

Demiryolu taşımacılığı: kişi başına yolcu-kilometre

2019 yılında Avrupa’da kişi başına düşen yolcu km’si Yunanistan’da 117 km ile İsviçre’de 2.378 km arasında değişiyordu. AB ortalaması 927 km idi. 2021 yılında bu ülkeler değişmedi ancak sayıları azaldı. Kişi başına düşen yolcu-km Yunanistan’da 61 km, İsviçre’de 1.536 km olurken, AB ortalaması 583 km’ye geriledi.

2019 yılında AB’de en yüksek yolcu-km değerine sahip ülke Avusturya (1.440 km) olurken, onu Fransa (1.437 km), İsveç (1.429 km), Almanya (1.208 km) ve Birleşik Krallık (1.078 km) takip etti. takip etme.

Danimarka (1.063 km), Çek Cumhuriyeti (1,19 km) ve İtalya (939 km) AB ortalamasının üzerinde değerlere sahip diğer ülkeler oldu.

Türkiye sondan üçüncü oldu

Türkiye’de kişi başına düşen yolcu-km 2019’da 135 km iken 2021’de 102 km’ye düştü. Türkiye 26 ülke arasında üçüncü sırada yer aldı.

Balkan ülkelerinde kişi başına düşen yolcu-km sayısı genel olarak daha düşüktür.

Malta ve Kıbrıs’ta demiryolu bulunmamaktadır.

Uluslararası seyahati etkileyen faktörler

Yolcu taşımacılığı büyük ölçüde ulusaldır. Ancak bazı ülkelerde uluslararası yolcu taşımacılığı da önemli bir paya sahiptir. Ulusal veya uluslararası taşımacılıkta yolcunun uyruğu önemli değildir; Demiryolu hattının geçtiği ülkeye göre belirlenir. Örneğin Fransa’dan İngiltere’ye tren yolculuğu uluslararası ulaşımdır. Demiryolunun Fransa’da geçen kısmı Fransa için uluslararası taşımacılık anlamına geliyor. Yolcu taşımacılığı; ulusal ve uluslararası yolcu taşımacılığının toplamına eşit

Peki uluslararası seyahati etkileyen faktörler nelerdir? AB İstatistik Ofisi Eurostat’a göre bu durum; İşgücündeki uluslararası yolcular, başkentlerin veya diğer şehirlerin uluslararası sınırlara göreceli yakınlığına, yüksek hızlı demiryolu bağlantılarına erişime ve uluslararası ulaşım koridorları üzerindeki konuma bağlı olarak farklılık göstermektedir.

2021 yılında uluslararası demiryolu yolcuları için kişi başına 136 kilometre ile ortalama en uzun mesafeye sahip ülke Lüksemburg olurken, onu 65,2 km ile İsviçre takip etti.

Çek Cumhuriyeti (57,5 km), Fransa (48,6 km), Almanya (43,7 km), Danimarka (36,8 km) ve Avusturya’da (26 km), ülke ortalamasından (22,7 km) daha fazla yurtdışına seyahat eden insan bulunmaktadır. yolcu-kilometre başına.

Türkiye’de kişi başına düşen uluslararası yolcu-km oranı sadece 0,3 km idi.

Estonya, Letonya, Litvanya ve Yunanistan uluslararası demiryolu seyahatine ilişkin verileri raporlamadı.

Kişi başına düşen tren yolculuğu sayısı

Kişi başına düşen tren seferi sayısında 2019 yılında İsviçre 60,8 sefer ile lider konumdaydı. AB ülkeleri arasında bu değer Litvanya’da 1,8 seyahatten Lüksemburg’da 40,8 seyahate kadar değişmektedir. AB ortalaması 18,4 yolculuktu.

2019 yılında kişi başına düşen tren sayısı Danimarka (35,6), Almanya (35,4), Avusturya (31,4), Birleşik Krallık (27,6), İsveç (25,9) ve Fransa’da (18,8) gerçekleşti. Sefer sayısı AB ortalamasının üzerinde gerçekleşti.

Türkiye’de kişi başına düşen tren sefer sayısı 2019’da 2 iken 2021’de 1,6’ya düştü.

Karayolu yolcu taşımacılığında trenlerin payı

Karayolu yolcu taşımacılığında modal dağılım da önemli bir göstergedir. Bu değer, toplam ulaştırma modlarına kıyasla karayolu veya demiryolu gibi her bir ulaşım modunun göreceli payını ifade eder.

Eurostat’ta bu; Kara yoluyla veya hava ve deniz taşımacılığı dışındaki tüm modlarla gerçekleştirilen tüm taşımacılık faaliyetlerini kapsar. Özellikle, i) arabalarda, ii) trenlerde ve iii) otobüs ve troleybüslerde seyahat dahildir.

AB’de 2019 yılında kara yoluyla yolcu taşımacılığının yüzde 8’ini trenler oluştururken, 2021’de bu oran yüzde 6’ya düştü. Verisi bulunan Avrupa ülkeleri arasında en düşük paya Kuzey Makedonya (%0,6) sahipken, İsviçre (%20) en yüksek.

2019 yılında kara yolcu taşımacılığında trenlerin payı Avusturya’da yüzde 20, İsveç’te yüzde 12,2, Hollanda’da yüzde 11,2 ve Fransa’da yüzde 10,3 oldu.

Bu oran Almanya’da yüzde 9,3, İngiltere’de ise yüzde 8,5 oldu.

Sırbistan (%0,8), Yunanistan (%1) ve Bulgaristan (%2,2) gibi Balkan ülkelerinde kara yolcu taşımacılığında trenlerin payı oldukça düşüktür. Türkiye’de bu oran 2019 yılında %3,2 iken; 2021’de bu oran %2,7 idi.

Demiryolu ağının yoğunluğu

Demiryolu taşımacılığına ilişkin bir diğer önemli gösterge de ülkelerin altyapısına ışık tutan demiryolu ağının yoğunluğudur. Bu veriler belirli bir bölgede kaç tane tren hattının bulunduğunu gösterir.

Genellikle 1.000 km² yüzey alanı başına kilometre cinsinden ölçülür. Avrupa’da demiryolu hattı yoğunluğunun en fazla olduğu ülkeler bu nedenle İsviçre (133 km), Çek Cumhuriyeti (123 km), Belçika (118 km) ve Almanya’dır (109 km).

Demiryolu ağlarına ilişkin veriler hem yüksek hızlı hem de konvansiyonel hatları içermektedir. Bu verilere hafif raylı sistem ve metro ağlarının yanı sıra tramvaylar da dahil değil.

Demiryolu ağının yoğunluğu İngiltere’de 67 km, Fransa’da 43 km ve İspanya’da 32 km’dir.

Türkiye’de bu oran 14 km’dir. Ancak bu verilerin ülkelerin coğrafi koşullarından da etkilendiğini unutmamalıyız.