Asya ve Güney Amerika’da her yıl 20 binden fazla ölüme neden olduğu tahmin edilen hastalık yeni coğrafyalara yayılma tehlikesi taşıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Dang hummasının, küresel ısınmanın hastalığı yayan sivrisinekler için yaşama koşullarını daha uygun hale getirmesinden dolayı önümüzdeki on yıl içinde yeni coğrafyalarda büyük tehdit haline gelebileceğini belirtti.
Asya ve Güney Amerika’da her yıl 20 binden fazla ölüme neden olduğu tahmin edilen hastalığın yayılaması beklenen coğrafyalar arasında Avrupa’nın güneyi, Amerika Birleşik Devletleri ve Afrika’nın bazı bölgeleri bulunuyor.
2000 yılından bu yana görülme oranı sekiz kat artan hastalığın yaygınlaşmasında iklim değişikliğinin yanı sıra insanların dolaşımı ve kentleşme de etken olarak görülüyor.
Vaka sayısı kayıtlara geçenden daha yüksek olabilir
Dang humması, sıtma taşıyan türden farklı davranan enfekte Aedes aegypti sivrisinekleri tarafından yayılıyor. Çok sığ sularda üreyen bu sivrisinek türü, insanları kapalı alanlarda, tüm gün boyunca ısırıyor.
Bangladeş şu anda binde fazla ölümle şimdiye kadarki en kötü salgını yaşıyor. Hastalığa yakalanan çoğu kişide belirti görülmediğinden, vaka oranlarının bildirilen rakamlardan çok daha yüksek olduğu düşünülüyor.
Birçok vaka kayıtlara geçmezken, 2022 yılında dünya çapında 4,2 milyon vaka rapor edildi. Halk sağlığı yetkilileri bu yıl rekor seviyelere yakın bulaşmanın beklendiği konusunda uyarıda bulunuyor.
DSÖ bulaşıcı hastalıklar uzmanı Jeremy Farrar, hastalık yaygınlaştıkça hasteneler ve sağlık hizmetleri üzerindeki baskının arttıracağına dikkat çekti. Farrar “Ülkeleri, gelecekte pek çok büyük şehirde ortaya çıkacak ek baskıyla nasıl başa çıkacakları konusunda gerçekten hazırlamamız gerekiyor.” dedi.
DSÖ yetkilisi, dünyanın yeni bölgelerini dang ile başa çıkmaya hazırlamanın yolları arasında ilk adımın sivrisineği kontrol etmek olduğunu vurguladı.
Hastalığın belirtileri ve tedavisi
Hastalığa yakalananlarda ateş, kas spazmları ve “ağrıdan kemiklerim kırılıyor” ifadesiyle dile getirilen çok şiddetli eklem ağrıları yaşanabiliyor. Hastalık ciddi vakalarda ölümcül olabiliyor, bu oran yüzde 1 olarak ifade ediliyor.
Dang için özel bir tedavi bulunmuyor, ancak hastalığa yakalanmayı önlemek amacıyla bir aşı mevcut. DSÖ bu hafta başında enfeksiyonun önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu bölgelerde 6 ile 16 yaş aralığındaki çocuklar için Takeda Pharmaceuticals’ın Qdenga aşısını tavsiye etti.
Aşı Avrupa Birliği düzenleyici kurumları tarafından onaylandı, ancak firma bu yılın başlarında veri toplama sorunlarını gerekçe göstererek Amerika Birleşik Devletleri’ndeki başvurusunu geri çekti. Firma, aşı konusunda ABD Gıda ve İlaç İdaresi ile görüşmelerinin devam ettiğini bildirdi.